De Verwandering – Pagina 2

Ich stehe nicht auf Gewalt.

Een geslaagde western in Oost-Europa

11 jaar zit er tussen Western en de vorige film van regisseuse Valeska Grisebach. In die tijd is ze nog niks van haar talent als filmmaakster kwijtgeraakt. Met Western zet ze een krachtige film neer. Verwacht echter geen traditionele cowboyfilm. In een interview stelt de regisseuse dat ze in Western probeert de belangrijkste aspecten van het western genre opnieuw te interpreteren. Dat doet ze door heel dicht op de huid van de hoofdpersonen te zitten. Ze geeft de essentie van klassieke thema’s als het duel, diefstal, wapens, vee, goud, indianen en de eenzame cowboy een actuele invulling. Maar mocht deze fijnproeverij je ontgaan, dan is de film nog steeds de moeite waard om te kijken.

De film speelt zich af in Bulgarije, waar een groep Duitse werklui een waterkrachtcentrale bouwt. Hoofdpersoon Meinhard is één van hen. Hij is een hardwerkende einzelgänger zonder familie. In zijn geheimzinnige verleden heeft hij gediend in het vreemdelingenlegioen, maar nu heeft alle vormen van geweld afgezworen. Je ziet hem vaak alleen zwerven. Eerst te voet, maar later ook op een paard dat hij in de ongerepte natuur tegenkomt. Het paard blijkt van Adrian, chief van het Bulgaarse dorp in het dal. Tussen deze twee mannen ontstaat een vriendschap en ze worden als broers. De tegenpool van Meinhard is de baas van de Duitse arbeiders: Vincent. Hij is de ‘bad guy’, maar ook hier heeft de regisseuse diepte aangebracht. Zo zien we Vincent stiekem water stelen van het dorp om het project koste wat kost door te laten gaan. Maar tegelijkertijd vraagt hij zijn ex aan de telefoon om het opnieuw samen te proberen.

Vincent en zijn mannen worden afgeschilderd als indringers in het Bulgaarse land. Veel van hun ontmoetingen lijken op die van de kolonisten met indianen. Zo blijven de Duitsers op zichzelf boven op de berg, verdrinken bijna een dorpelinge, laten een stervend paard aan zijn lot over en maken de Bulgaren belachelijk. Ook voel je de enorme taalbarrière in deze film. Die versterkt de aversie van de gemeenschap tegen de Duisters. Meinhard lukt het deze barrière te slechten door te roken, drinken en pokeren met de lokale bevolking. Meer en meer wordt hij opgenomen in de Bulgaarse gemeenschap en verstoten door de Duitse arbeidersgroep. Meinhard doet daarmee denken aan Luitenant Dunbar uit Dances with Wolves. Zeker ook door zijn romance met een dorpelinge. Dit geeft het einde van de film extra diepte: heeft de eenzame cowboy een thuis gevonden?

Western

****

Regie: Valeska Grisebach

Met: Meinhard Neumann, Reinhardt Wetrek e.a.. 121 minuten.

Kijkwijzer: vanaf 6 jaar.

In bioscopen.

+ Prachtige beelden

+ Acteerwerk van amateurs

Mannen worden gezien, vrouwen genegeerd

Kan deze vrouwelijke Oceans telg zich meten met haar broers?

Je hoeft geen filmrecensent te zijn om bij het horen van de filmtitel Oceans 8 je wenkbrauwen te fronsen. Nog een deel? Ja, na de drie Oceans (11, 12 en 13) met mannen in de hoofdrol volgt er nu een deel met vrouwen. Waarom? In ieder geval omdat het geld oplevert en de beproefde formule minstens net zo goed werkt met vrouwelijke acteurs. De actrices spelen allemaal zichtbaar met veel plezier en er zit lekker veel snelheid in de film. Maar je gaat toch vergelijken. In Oceans 8 zijn het verhaal en de plotwendingen minder sterk dan bij de voorgangers. Misschien omdat we het verwachten. Of omdat het genre van de oplichtersfilm ook maar een beperkt aantal smaken kent. Verwacht dus geen vernieuwing, maar een prima voortzetting van de reeks.

De film gaat weer over een diefstal, dit keer van een enorm kostbare halsketting. De roof moet plaatsvinden tijdens het beroemde jaarlijkse gala van het Metropolitan Museum of Art. Debby Oceans (Sandra Bullock) is het brein achter de operatie. Jawel, de zus van Danny Oceans, who else? Debby heeft in de gevangenis haar plan tot in de details uitgedacht. Zodra ze vrij komt verzamelt ze haar team van top vrouwen om zich heen. De diefstal dient ook als wraak op degene die haar in de gevangenis heeft laten belanden. Natuurlijk leidt dit tot allerlei verwikkelingen en inventiviteit. De uiteindelijke ontknoping van de film wordt helaas wat vertraagd door een aantal scènes rondom een verzekeringsagent. Maar voor de rest zit er in de film behoorlijk vaart en onderweg valt er genoeg te lachen.

Valt er naast vermaak nog iets uit de film mee naar huis te nemen? In het oplichtersvak moet je vooral erg bedreven zijn in je professie. Het is knap hoe detaillistisch Debby het plan heeft uitgedacht. En hoe goed de teamleden zijn in het hacken, zakkenrollen of vermommen. Ieder heeft haar eigen onmisbare plek in het team. En daar kun je oprecht bewondering voor hebben. Dat zorgt ook dat je hoopt op een goede afloop. Naast die beroepspassie deelt Oceans 8 ook een paar rake klappen uit aan gendervooroordelen en het lege leven van beroemdheden. Toch kun je je afvragen of de Oceans-reeks niet leidt tot normvervaging. Natuurlijk is het allemaal maar schijn, maar bevestigt deze film ons niet in al te platte verlangens naar avontuur, snel geld, luxe en mooie mensen? Als Debby rechtstreeks uit de gevangenis binnen korte tijd in een luxe hotel met dure kleren belandt, heeft oplichting nog nooit zo makkelijk geleken. Misschien te makkelijk?

Oceans 8

***

Regie: Gary Ross

Met: Sandra Bullock, Cate Blanchett, Anne Hathaway e.a.. 110 minuten.

Kijkwijzer: vanaf 6 jaar.

In bioscopen.

+ Vermakelijk

– Weinig inhoud

Soms zien we de dingen niet zoals ze zijn, maar zoals wij zijn.

Prachtige beelden van natuur en vuur worden in Only the brave afgewisseld met realistische dialogen en een indrukwekkend verhaal.

Drama – Boaz van Luijk

“Na je vuurdoop zul je de natuur nooit meer kunnen zien zoals je dat eerst deed. Dus neem het nu goed in je op. Adem het in. Mediteer erover.” Deze film zou weleens hetzelfde effect op de kijker kunnen hebben. Aan de hand van het wel en wee van Firesquad 7 worden we ondergedompeld in de wereld van de bosbrandbestrijding in Amerika. De chef van de 19-koppige groep is Eric, die overtuigend wordt gespeeld door Josh Brolin. Hij is getrouwd met Amanda (Jennifer Connelly) die zich bekommert om mishandelde en verwaarloosde paarden. Deze zorg voor lost causes delen ze. Ze hebben daar ook een sterke drijfveer voor, waarover later meer. Deze film is in de eerste plaats een eerbetoon aan de mannen van de bosbrandbestrijding. Only the brave is gebaseerd op feiten en opgedragen aan het team van Eric: de Granite Mountain Hotshots. In de film krijg je steeds meer respect voor dit zware beroep. Dit komt door wat de film laat zien van de inzet van het team, maar ik denk dat de rol van de enorme branden hierin het belangrijkst is. Het is prachtig en beangstigend om te zien hoe verwoestend het vuur om zich heen grijpt, hoe het van stilstand opeens over de vlakte heen “rent”. De beelden van een nachtmerrie/herinnering van Eric aan zo’n brand zijn bijzonder indrukwekkend: je wordt het vuur als het ware ingetrokken. Het geluid van de film – van zacht murmelen tot het gedonder en geraas – draagt hier ook aan bij. Zo wordt het vuur de tegenspeler van het team. Bij dit team hoort ook de thuissituatie en de gemeenschap die zij dient. Dat hoor je in een speech van Eric tijdens een teambarbecue. En meer symbolisch als het team tijdens een brand een historische boom weet te redden: ze hebben hun gemeenschap gered. Zoals een verpleegster tegen Eric zegt: “Dat is de plek waar ik ten huwelijk ben gevraagd.”

In Erics speech noemt hij de slogan van het team: “Esse quam videri”. Wat vertaald kan worden met: Liever te zijn dan te lijken. De film lijkt aan dit thema gewijd te zijn. We zagen het al in de eerste quote: de natuur lijkt prachtig, maar is eerste klas voedsel voor het verwoestende vuur. We zien het in hoe Eric omgaat met mensen – hij kijkt door hun buitenkant heen – en branden – hij vertrouwt er niet op hoe ze er uitzien. Dit “liever te zijn dan te lijken” zie je in de film steeds weer terugkomen. Het is de moeite waard om dit thema tijdens het kijken van deze film en het lezen van deze recensie voor ogen te houden.

Naast het grote aantal branden vraagt de inspanning om tot Hotshotsteam bevordert te worden veel van het team. Bij Eric en de ex-junkie Brendan zie je de wissel die dat trekt op hun geliefden. Brendans veelvuldige afwezigheid thuis vervreemdt hem van zijn kind, terwijl hij juist een goede vader wil zijn. Eric en Amanda geloven niet in het opgeven van mensen (en paarden). Ze zijn zelf ook verslaafd geweest en daarom heeft Eric Brendan een kans bij het team gegeven. In een ruzie verwijt Amanda Eric echter dat hij een nieuwe drug heeft: de brandbestrijding. Amanda zegt dat ze het prima kan redden zonder hem, maar zij wil graag een kind hebben om van te houden als hij weg is. Ze zegt: “Een relatie zorgt er toch voor dat je verandert? Ik ben veranderd. Ik heb je binnengelaten. Jij mij niet.” Na dit verwijt en een goed gesprek met vriend en burgemeester (gespeeld door Jeff Bridges) capituleert Eric en zegt tegen haar: “I am yours.”

Dit is ook de opmaat tot de climax van de film. In Erics nachtmerrie komt een brandende beer voor. Deze is Eric symbolisch onder ogen gekomen, maar nu wordt zijn nachtmerrie werkelijkheid in de Yarnell-brand. In deze brand komt alles bij elkaar, zowel zijn en lijken. De junk is een held geworden die zijn verantwoordelijkheid wil nemen, Eric kiest tussen werk en liefde. Het vuur neemt het op tegen het team. De uitslag verklap ik hier niet, daarvoor is deze film het teveel waard om zelf te gaan bekijken. Misschien doet het af en toe te Amerikaans en dramatisch aan, maar alleen al de wonderschone beelden van de natuur zijn de kosten van het bioscoopkaartje meer dan waard. De beelden zijn groots als de camera ons van bovenaf het team tussen de struiken laat zien, als je ze voor de immense vuurzee in het landschap ziet of op de rand van de Grand Canyon. Maar ook juist in het intieme als Brendan zijn kind voor het eerst vasthoudt.

Een film als eerbetoon heeft het gevaar in zich dat de helden teveel als helden worden afgeschilderd: de oneffenheden worden weggepoetst. Dat doet deze film niet. Veel van de dialogen en gebeurtenissen thuis en bij het blussen worden realistisch afgebeeld: rauw, onaf en af en toe tenenkrommend. Dat de junk held wordt vind ik echter niet zo goed afgebeeld: soms is zijn omgang met anderen iets te zoetsappig. Maar misschien heb ik, of de filmmaker, dan last van wat Eric tegen Brendan zegt: “Soms zien we de dingen niet zoals ze zijn, maar zoals wij zijn.”

Only the brave

****

Regie: Joseph Kosinski

Met Josh Brolin, Jeff Bridges, Jennifer Connelly e.a.. 133 minuten.

Kijkwijzer: vanaf 12 jaar.

In bioscopen.

+ Natuurbeelden

+ Verhaal en thematiek

Solo vliegt nooit solo

Deze zijweg in het Star Wars universum is het waard te volgen: reis mee met Han Solo, Lando Calrissian en de Millenium Falcon

Avontuur – Boaz van Luijk

Solo wordt gepresenteerd als een “Star Wars Story”. Dat lijkt in het geval van deze film meer een disclaimer dan een aanbeveling. Verwacht als kijker niet een Star Wars film, maar een verhaal uit het universum van Star Wars. Dat daarbij veel van de hoofdrollen ingevuld worden door personages die we kennen uit de bekende Star Wars films geeft deze film niet meteen het niveau van de andere Star Wars films. Solo vliegt solo. Het karakter van de hoofdrolspeler Han Solo zien we terug in de film. Solo trekt zich niet veel aan van de regels en de mythologie van de originele filmserie. Is Solo daarmee een slechte film? Nee, helemaal niet, maar zie het bovenstaande stukje als een waarschuwing voor de fervente Star Wars fan. Hoewel ik vermoed dat die deze zijweg in het Star Wars universum bij voorbaat links zal laten liggen.

Tot zover mijn disclaimer. Solo is een spannende film met veel actie, genoeg verhaal en grappige momenten. De sporadische details over Han Solo die we kennen uit de originele films (en andere bronnen) worden in deze film heel aardig uitgewerkt. De sfeer en effecten, zoals prachtige ruimtebeelden en exotische wezens, zijn net zo mooi als in de laatste Star Wars films. Han Solo’s historie en zijn reis naar wie hij nu is, wordt mooi afgebeeld en is heel geloofwaardig. De bravoure en de gezichtstrekken van de oudere Han Solo zijn nu al goed te herkennen. Ik vermoed dat Alden Ehrenreich hiervoor heel wat oude beelden heeft teruggekeken.

De film begint in chaos: het is een wetteloze wereld. Stelen is de enige manier van overleven in Han’s jeugd. Samen met zijn vriendin Qi’ra wacht hij op de grote slag waardoor ze van de planeet Corellia af kunnen komen. Dan kan hij zijn droom waarmaken. Han wil piloot worden van een eigen ruimteschip en daarmee het heelal doorkruisen. Bij hun ontsnappingspoging raken Han en Qi’ra echter gescheiden. Als hij zich dan aanmeldt bij het keizerlijke leger krijgt Han zijn tweede naam: Solo. Want, zoals hij zelf zegt: “I’am alone. I have no people.” Dit verwijst naar de titel en is ook het hart van de film: het verschil tussen alleen zijn of ergens bij horen. Op onze planneet is dit ook een actueel thema. Het is het verschil tussen alleen jezelf kunnen vertrouwen of behoren tot een groep mensen die je kunt vertrouwen. Op zijn avonturen komt Han de hoofdpersonen tegen die hier allen op hun eigen manier mee omgaan. Beckett die hem de fijne kneepjes van het smokkelvak leert en niemand vertrouwt. Zijn vierarmige piloot Rio Durant die alleen leeft, maar zo eigenlijk niet wil sterven. Maar ook Han’s grote liefde Qi’ra die bij hun weerzien na zoveel jaar een plekje heeft gevonden bij een onverwachte groep mensen. Donald Glover speelt met verve Lando Calrissian, die vooral voor zichzelf zorgt. Met Lando komen we er eindelijk ook beter achter hoe Han aan de Millenium Falcon komt. En hoe de Millenium Falcon aan haar eigen willetje komt. In dit universum van onderling wantrouwen, kiest Han ervoor om sommige mensen wel te vertrouwen. Dat pakt niet altijd goed uit, maar langzaam leert hij daarin zijn eigen gevoelens te vertrouwen. Want om niet solo te blijven moet je iemand vertrouwen.

Naast ”Everybody needs somebody” legt de film één van de hoofdrolspelers ook “Everybody serves someone” in de mond. Het is deze combinatie die de film haar diepgang geeft. De film speelt zich af tegen de achtergrond van het begin van de opstand tegen het totalitaire rijk. Bij droid L3-37 ligt het tweede thema er te dik op: niet alleen door haar voortdurende pleidooi voor gelijke rechten voor droids, maar ook in haar bevrijden van de menselijke en droidslaven op de mijnplaneet Kessel. Het thema van bevrijding uit de slavernij is in de Star Wars saga te belangrijk om over te laten aan een grappige sidekick. Gelukkig weten de hoofdrolspelers dit thema beter uit te werken. Zo wordt Chewbacca vrij door te vertrouwen op een ander die hem begrijpt. Han ontdoet zich van zijn slavenjuk door niet alleen te vertrouwen op anderen, maar ook op het geluk. Dat zie je in het begin van de film bij zijn ontsnapping van de planeet Corellia. En je ziet het ook in de gouden dobbelstenen die hij meeneemt of het kaartspel dat hij tegen Lando speelt. Soms wordt het leven of het spel verpest door vals spel en valsspelers: dan probeert Han met bravoure, innemendheid of een list die elementen te verwijderen zodat het speelveld weer gelijk is. Hij vertrouwt en gelooft dan dat het goed komt. Dit schuurt dicht aan het geloof in een kracht ten goede, zoals we die kennen uit Star Wars: “the Force”. Zelf zegt hij daarmee buiten de regels te spelen: “I’m an outlaw”. Maar Qi’ra stelt dat dat niet zo is: Hij is een “good guy”. En zij kan het weten! Let goed op als Qi’ra zich lijkt te ontdoen van haar slavenjuk: wat is haar levensfilosofie en hoe werkt dat uit? Bijzonder (symbolisch) daarbij is de scène waarin Chewi de stuurknuppel van Qi’ra overneemt en zo Han’s copiloot wordt. Zo eindigt de film zoals we Han ons herinneren: samen met zijn trouwe metgezel Chewi op weg naar een avontuur in zijn grote liefde: De Millenium Falcon.

Solo: A Star Wars Story

Regie: Ron Howard. Met Alden Ehrenreich, Woody Harrelson, Emilia Clarke, Donald Glover, Thandie Newton e.a. 135 minuten.

Kijkwijzer: Vanaf 12 jaar.

In bioscopen.

***

+ Acteerwerk van Glover en Ehrenreich

+ Onderhoudende film

Je kunt dat kruis niet alleen dragen

Orlando Bloom draagt in de verlate paasfilm Romans overtuigend het kwaad van de wereld op zijn schouders.

Drama – Boaz van Luijk

Romans begint in slow-motion met een beeld van Jezus aan het kruis. Het beeld begint al snel te beven door de mokerslagen van de hoofdrolspeler Malky. De gekruisigde Jezus trilt op zijn grondvesten. Ik denk dat dit ook het thema is waar deze film over gaat: Jezus’ gewelddadige dood en vergeving. De voice-over die de eerste beelden van de film begeleidt, is van een evangelisatieactie in het centrum van een Engelse stad. “Liefde is het enige wat zorgt dat je kan overleven in een verrotte wereld”, schreeuwt de man. En met die woorden worden we ondergedompeld in het verwoeste leven van de sloper Malky. Deze man, die met veel intensiteit en weinig woorden overtuigend wordt gespeeld door Orlando Bloom, draagt een gebeurtenis uit zijn jonge leven mee die hem dagelijks kwelt. Die kwelling is ruw, rauw en soms niet om aan te zien. In het begin van de film schrikt dit af. Maar de bittere werkelijkheid die steeds meer naar boven komt roept gaandeweg vooral je medeleven op. Of, beter gezegd: medelijden. Nog zo’n thema dat in deze gelaagde film meerdere keren naar boven komt. Want wie kan meelijden met iemand die zo vroeg in zijn leven zo in zijn vertrouwen is beschaamd? Iemand die zo beschaamd is door twee mensen die hem juist veiligheid en geborgenheid zouden moeten bieden? Het wantrouwen dat hieruit voortkomt verscheurt Malky. Hij zegt tijdens een privé-biecht: “Ik ben bang om iemand te vertrouwen. Ik ben bang om niemand te vertrouwen.” Hij wantrouwt zijn vriendin, zodat die relatie ondanks haar vergevingsgezindheid stokt. De enige manier waarop hij zich weet te uiten is door geweld. Je ziet het aan zijn vertrokken gezicht en zijn woeste mokerslagen als hij als sloper tekeer gaat in kerken. En het geweld zie je ook in hoe hij met zichzelf en anderen omgaat: in zijn misbruik, agressiviteit en geslotenheid.

Op het eerste gezicht zou je kunnen zeggen dat “Romans” de zoveelste film is over misbruik in de Rooms-Katholieke kerk. Maar kijk je verder dan zie je dat deze film iets voor iedereen te zeggen heeft. Het gaat dieper dan het leren leven met misbruik en schaamte. De sloop van het kerkgebouw waarin Malky aan het werk is, is mijns inziens meer dan een kader of een mooi plaatje. De film is zo doorspekt met theologische beelden en gesprekken dat je als kijker niet ontkomt om na te denken over je eigen geloof. En over je eigen verklaring voor geweld en kwaad in de wereld. Daarbij lijkt het af en toe of de film één antwoord geeft, maar een volgende scène zet dit al vaak in een heel ander perspectief. Verhalen in de film zijn niet altijd wat ze lijken te zijn. Het beste voorbeeld hiervan is de “steakstory” dat zijn beste vriend telkens vertelt. Niet alleen krijgt dit verhaal een twist, maar het blijkt ook een verhaal in een verhaal te zijn; een metafoor van wat we zien en geloven. Ook scènes zijn niet altijd wat ze lijken: let maar eens op als Malky in een ziekenhuis wakker wordt. En heel bijzonder is de rol van de man achter de voice-over aan het begin: een geestelijke die Malky steeds weer ontmoet en zijn diepste geheimen kent. De mooiste diepe laag in deze film vind je waar Malky steeds weer (het beeld van) Jezus ontmoet. Ontmoetingen die de film opdelen en een ontwikkeling in Malky laten zien. Een ontwikkeling die veel paralellen vertoont met de lijdensweg van Jezus. Die ontmoetingen met Jezus gaan bijna altijd gepaard met een ontmoeting met het kwaad: met de satan van Malky – zijn herinnering aan of de werkelijke ontmoeting met de priester die hem als 12-jarig jongetje misbruikte. En deze film is ook een sterke terechtwijzing van het misbruik en hoe daar door Rooms Katholieke kerk mee is omgegaan! Juist de combinatie van het persoonlijke verhaal en de diepere theologische laag maakt die terechtwijzing nog indringender. Als iemand na Malky’s relaas van wat er met hem gebeurd is tegen hem zegt: “That did not happen to you.” dan snijdt dat door je ziel.

Het is jammer dat ik niet te diep in kan gaan op de titel en het einde van de film zonder te veel te verklappen van het verhaal en de betekenis van de film. Het einde van de film laat je nog lang nadenken. Misschien lijkt het einde op een goedkope of ongeloofwaardige plotwending, maar denk dan eens na over wat jezelf gelooft en hoe deze film de diepere vragen achter het kwaad van het misbruik toont. Daarmee is deze film ook een waarschuwing voor de gelovige om voorzichtig te zijn in het spreken over wat God wil. En over hoe hij Jezus’ dood doordenkt en hoe hij voorleeft wat dat betekend. Dus ga deze film zien als een verlate paasfilm! Maar let op: je beeld van kerk, Jezus en God kan gaan wankelen onder de mokerslagen van het kwaad.

De regisseurs, de Shammasian broers, hebben op Vimeo een eigen kanaal waarop ook de korte film “Romans 12:20” te zien is. “Romans” is hiervan een doordachter en volgroeide remake. Bekijk daar zeker ook de andere filmpjes van dit creatieve filmduo.

Romans

****

Regie: Ludwig en Paul Shammasian

Met Janet Montgomery, Orlando Bloom e.a. 91 minuten.

Kijkwijzer: Vanaf 16 jaar.

In bioscopen.

+ Acteerwerk en theologische thema’s

– Schokkende beelden

Jeanette, de Musical!

Jeanette bevindt zich ergens tussen een katholieke propagandafilm en een Frans heavy metalfeest.

Musical

Traditiegetrouw ga ik elk jaar met mijn broers naar het Internationale Filmfestival in Rotterdam (IFFR) om de slechtste film te zien. Dit jaar mislukte onze missie, hoewel de halverwege weggelopen filmkijkers daar misschien anders over dachten. We zagen “Jeannette: l’enfance de Jeanne d’Arc”. Jeanette is een film die niet voor iedereen is: ze bevindt zich ergens tussen een katholieke propagandafilm en een Frans heavy metalfeest.

Met deze film keert Bruno Dumont terug naar zijn geboortestreek Noord-Frankrijk: de hele film speelt zich af in twee settings in een idyllisch duinlandschap waar de jonge Jeanette haar schapen hoedt. De natuur is prachtig en haar wildheid maakt de beelden tijdloos. De regisseur is bekend geworden door zijn film “Het leven van Jezus” en net als in die film spelen in Jeanette ook geen professionele acteurs. Dit geeft de film een bijzondere sfeer: de achtjarige Jeanette speelt, danst en zingt vol overgave, de tweelingzussen die één (!) non spelen headbangen en zingen niet altijd synchroon, de tiener Jeanette zingt beter, maar danst met minder passie en de lokale rapper die Jeanettes oom speelt, lijkt vooral houterig (en valt van een paard!).

Zingen, dansen en headbangen? Ja, de laatste film van Dumont is een metal-musical over de kinderjaren van Jeanne d’Arc, toen ze nog gewoon Jeanette heette. De Frans-nationalistische katholieke teksten van de 19^de-eeuwse dichter Charles Péguy worden gezongen op de muziek van de (Franse) heavy metalband IGORR. De combinatie van heavy metal, dans en religieuze teksten is in het begin misschien vreemd, maar went snel. Niet alles wordt gezongen (zoals bij de klassieke Franse musical “Les parapluies de Cherbourg”), vooral de naar God gerichte teksten. Dit geeft ze iets mystieks: het is een bidden waar heel het lichaam aan mee doet. Zo is de openingsscene, waarbij Jeanette zingend steeds dichterbij komt en heel vlak voor je stilstaat op een bijzondere manier ongemakkelijk én betoverend. Jeanette heeft in de film flink wat te bidden: ze begrijpt niet waarom God het lijden van de Franse bevolking onder de Engelse bezetters toelaat, waarom Hij geen verlosser stuurt, wat haar rol is en wanneer ze deze op zich moet nemen. Jeanette worstelt hier vooral alleen met God, maar soms vindt ze in haar beste vriendin Hauviette, de non Madama Gervaise en haar oom een gesprekspartner – herstel: een zang- en danspartner. Jeanettes worstelingen geven genoeg gesprekstof om over door te denken en te praten. Als Jeanette zegt: “Ik ga de oorlog aanvallen!”: is geweld dan toegestaan om ander geweld te stoppen? Of is het lijden van nu gevat in Jezus’ lijden? En hoeven wij enkel telkens weer te “bidden, zaaien en bidden” zoals Hauviette zingt? En voor de theologen: was Jezus’ doodstrijd eigenlijk verdriet omdat Hij Judas niet kon vergeven? De atheïstische filosoof Dumont weet met deze (on)orthodoxe film de theologische en mystieke dimensie van Jeanettes worsteling met haar roeping knap te verbeelden.

Jeanette

***

Regie: Bruno Dumont

Met Anaïs Rivière, Lise Leplat Prudhomme e.a. 115 minuten.

Kijkwijzer: Vanaf 12 jaar.

In bioscopen

+ Originaliteit en thema’s

– Knullige acteerwerk

Venijniger dan James Bond

Is Red Sparrow de nieuwste James Bond, maar dan met Jennifer Lawrence als vrouwelijke Bond, James Bond? Deze door Francis Lawrence geregisseerde spionagethriller kent genoeg gelijkenis, helemaal doordat ze haar premisse in de koude oorlog tussen Amerika en Rusland vindt. Een verlengde en “uit elkaar gespatte” koude oorlog dan wel, waarin Rusland haar hoofdrol op het wereldtoneel weer wil oppakken om voor vrede te zorgen. Hoe dan? Door “Red Sparrows”: Russische spionnen die opgeleid worden om door verleiding geheimen bij de tegenstander te ontfutselen.

Hoofdpersoon Dominika Egorova (Jennifer) is ballerina op hoog niveau en krijgt na een afschuwelijk ongeluk te horen dat ballet er niet meer in zit voor haar. Door manipulatie van haar hooggeplaatste oom belandt zij dan in het Russische spionnenprogramma “Red Sparrow”. Daar wordt haar door de meedogenloze instructrice – de briljant gecaste Charlotte Rampling – te kennen gegeven dat haar lichaam van de staat is. Als je lichaam niet van jou is en je leven in het teken komt te staan van bedrog en leugens, hoe overleef je dan? Haar hulpbehoevende moeder adviseert: geef nooit alles van jezelf (bloot). Gaandeweg in de film kom je er achter dat het lichaam van Dominika steeds meer een lege huls wordt: er loopt een lijn van hoe zij haar lichaam gebruikt bij het ballet, naar hoe het door anderen misbruikt wordt en later ook door haar als spion gebruikt wordt. Dit zijn vaak geen frisse beelden en laten je soms ineenkrimpen op je stoel. Maar moreel nog pijnlijker is de vraag die de personen in de bureaucratie elkaar steeds stellen: wat wil je van mij? Wat heb je nodig? Waarbij de uiteindelijke overwinning lijkt te liggen in het doorzien van wat die ander wil en daar handig misbruik van te maken. Daarmee wordt de vraag die in de film wordt gesteld “Wat is het om geliefd te worden?” enkel cynisch beantwoord: de totale overgave die dat vraagt, heeft geen plek in een wereld waar je altijd iets van jezelf moet verbergen om te overleven. Dat gaat zelfs ten koste van je familie, van datgene dat je het meest dierbaar is. Dominika vertrouwt niets en niemand meer. Zelfs niet iemand die zich voor haar wil opofferen?

Aan het einde van de film blijft dan de vraag over: had Dominika geen keus? Of koos zij hiervoor en was dit haar nieuwe levensvervulling in plaats van haar balletdroom? De knappe wending die het verhaal op het einde neemt lijkt dit laatste te bevestigen, maar meer verklap ik niet. Het acteer- en filmwerk is erg goed: de close ups, de klassieke muziek en de stemmige locaties geven de film genoeg om van te genieten, mits je je blijft realiseren dat dit een film is over een smerige wereld die gebaseerd is op bedrog en geweld. Als er iets van deze film overeenkomt met onze dagelijkse wereld, wat leert ons dat dan? James Bond lijkt vergeleken met Lawrence’ weergave van de spionnenwereld haast een slap stick: Red Sparrow is veel venijniger, destructiever en – ook al hoop ik van niet – realistischer.

Edward Scissorhands

Deze film is de eerste samenwerking van Tim Burton met Johnny Depp. Michael Jackson wilde de hoofdrol. Winona Ryder liet hiervoor The godfather III schieten.

Algemene vragen

In welke tijd speelt deze film? De jaren…?
Met welke persoon identificeer jij je?
Wat vind je van het gebruik van kleuren?
Wat zijn stereotypes in deze film?
Wat zijn anachronismen in deze film? (Dingen die nog niet in die tijd bestonden.)
Noem een paar voorbeelden van ironie in de film.

Filmvragen

Wat is er bijzonder aan Peg’s reacties?
Welke personen veranderen in de film? Op welke manier?
Waarom gaat Peg naar het spookhuis?
Waarom brengt Peg Edward naar haar huis?
Waardoor vernielt Edward dingen?
Waarin lijkt deze film op het verhaal van Frankenstein?
Wat is het thema van deze film?
Wat zijn de centrale scènes van deze film? Hoe verhouden deze zich tot de thematiek?
Tim Burton: “From day one you’re categorized. That was the strongest impulse in the film.” Waarin zie je dat terugkomen?
Wat is de rol van de uitvinder?
Hoe werkt roddel in deze film?

Verder praten

Wat betekent het dat de film zich afspeelt rond kerstmis (met als hoogtepunt kerstavond)?
Wat kun je zeggen of de rol die kinderen in de film spelen? Ook in tegenstelling tot de volwassenen?
Hoe zou je Edwards sociale onhandigheid typeren? (Onschuld, naïviteit, niet geleerd).
Is waarin Edward verschilt van anderen een gave of opgave? Wat zegt dat voor ons?
Wat zegt deze film over het omgaan met mensen die anders zijn?
Hoe verhouden etiquette, ethiek en intenties zich in de film? Wat is de juiste motivatie om uit te handelen? Wat betekent het als de uitvinder het etiquetteboek verruilt voor de dichtbundel?
Een interpretatie van Edward is om hem te zien als Jezusfiguur. Zie jij parallellen?
Als Edward Jezus is en het dorp de wereld, wat betekent dat voor het geloof?
Hoe zou Kim verandert zijn door haar ontmoeting met Edward=Jezus?
Wat betekenen de laatste zinnen van de oude Kim voor het geloof?
Hoe verhoudt geloof zich tot het andere, de andere ander? En tot conformisme, etiquette, regels en kunst?
Hoe wordt het christelijk geloof in de film afgebeeld? Welk beeld staat daar tegenover? Hoe past dit in de thematiek van conformiteit en regels?
Praat over de volgende uitspraken na in het kader van geloof in Jezus. “You know, I think that maybe it might be best if he goes back up there. Because at least there he’s safe, and we’d just go back to normal.”
“How do you know he is still alive? – I don’t know. Not for sure. But I believe he is. You see, before he came down here, it never snowed. And afterwards, it did. If he weren’t up there now, I don’t think it would be snowing. Sometimes you can still catch me dancing in it.”

The station agent

Deze film uit 2003 was het regisseursdebuut van Tom McCarthy. Met weinig geld en tijd maakte hij deze film met een script specifiek geschreven voor de drie hoofdrolspelers. Hij zal na deze succesfilm nog andere juweeltjes maken: The visitor, Win Win, the cobbler. Hij is ook medeschrijver van disney-animatie Up!

Algemene vragen

Wat vond je van de film?
Wat vond je van het tempo van de film?
Wat is het thema van de film?
Welke scène heeft je geraakt? Blijft je bij?
Kan je zien dat de rollen voor de acteurs geschreven zijn?
Voegt de setting van de film iets toe? Wat?
Zou je deze film aanbevelen? Waarom wel of niet?
Ken je andere films die op deze film lijken?

Filmvragen

Wat heeft de titel van de film te maken met de inhoud van de film?
Wat vond je van de periodes van stilte in de film?
Wat hebben de vaak contemplatieve beelden te maken met de levens van de hoofdpersonen?
Hoe complementeren de hoofdpersonen (fin, Joe, Olivia, Cleo) elkaar? Hoe zorgen hun persoonlijkheden ervoor dat ze samen een levensveranderende tijd doorbrengen?
In het begin zien we de vriendschap tussen Fin en Henry. Hoe zou je deze definiëren? Vergelijk deze eens met de andere vriendschappen in de film.
Fin werkt dan in de modeltreinwinkel, vlak naast een kapper met de naam “Scissorhands salon”. waarna verwijst dit en hoe is dit significant voor deze film?
Waarom blijft Joe zijn best doen om vrienden te worden met Fin? (Niet enkel omdat hij niet alleen wil zijn)
Hoe of waaraan zie je de verandering in de relatie van Joe en Fin?
Wat gebeurd er met hun vriendschap nadat de man van Olivia verschijnt?
Nadat Fin als hij de boodschappen brengt door Olivia is afgewezen, wijst Fin Joe af. Waarom?
Waarom verschijnt Emily dan bij Fin?
Wat verandert er (bij Fin) nadat Cleo Fin daarna spreekt over of Emily of Olivia zijn vriendin is?
Fin heeft kort daarna een “dark night of the soul” ervaring. Wanneer? Waarom? Wat betekent dit en wat verandert er bij Fin?
Waarom is het belangrijk dat Fin bij Cleo in de klas komt?

Verder praten

Wat betekenen de trein/rails voor (het thema van) de film? Is het een metafoor?
Waarom is Fin the station manager?
Waarom is de treinhobby voor Fin zijn leven? Waarom is hij echter geen echte treinjager?
Hoe verandert Fin tijdens de film?
Wat trekt de vrouwen in de film in Fin aan?
Hoe zou je de verschillende relaties van Fin met Olivia, Emily en Cleo beschrijven? Wat verandert er in hun relaties?
Wat is er aan de hand met Fin?
Is Fin anders? Waarom niet, waarom wel? Hoe gaan de anderen hier mee om? Hoe gaat hij hier mee om?
Hoe maakt de regisseur dit tot een meer algemeen thema van de film?
Met wie identificeer je je in de film? Waarom?
De hoofdpersonen lijken elk iets te verwerken. Wat? Hoe doen ze dat? Hoe doe jij dat?
Zou je Joe kunnen zien als Jezus-figuur in deze film? Waarom? Wat kun je daarvan leren?
Hoe zit het met vergeving in deze film? Is er spijt? Hoe werkt dit in de film?
Sint Finbar was een heilige die de eenzaamheid opzocht. Ondanks de afgelegen plek van zijn klooster, trok hij velen aan. Zoveel dat uiteindelijk de stad Cork ontstond. Zie je parallellen met de hoofdpersoon van de film?
Hoe is het wat de hoofdpersonen in de film hebben anders dan wat vaak gebeurt bij evangelisatieacties/christelijk buurtwerk? Hoe winnen ze elkaars vertrouwen? Hoe lukt het ze om naar elkaar te luisteren en elkaar te helpen?
Wanneer heb jij voor het laatst iemand uitgenodigd die je niet kende (om te wandelen)? Wie zou je vandaag beter kunnen leren kennen?
Ken jij iemand die zonder vrienden of “disconnected” is? Wat zou er gebeuren als jij jezelf zou introduceren? (En wees er op voorbereid dat jij misschien niet zijn leven verandert, maar dat jouw leven anders wordt!)

Trivia

Het trein depot bestaat nog steeds in Newfoundland, NJ. Het is een populaire plek voor treinjagers om Susquahanna treinen te fotograferen, net zoals Joe en fin deden.
Peter Dinklage is een vegetariër: De beef jerky die hij in de film eet is gemaakt van tofu.
Joe leest met Fin “All Quiet On The Western Front”, later in het ziekenhuis leest hij “The Kid Stays in the Picture”.

Remember me

Deze film uit 2010 is een bijzondere film in de reeks films die zijn uitgekomen over (de nasleep van) 9/11. 9/11: de terroristische aanslagen op 11 september 2001: twee vliegtuigen vliegen in de twin towers in New York. In deze film speelt tieneridool Robert Pattinson, die na de 4 films uit de twilightsaga nu met succes ook een serieuze rol weet te spelen.

Algemene vragen

Wat vond je van deze film?
Waar slaat de titel van de film op?
Wist je van te voren dat deze film over 9/11 ging? Maakt dat uit?
Wat is het thema van deze film?
Kon je je identificeren met de hoofdpersonen? Met wie? Of waarom niet?
Wat vond je bijzonder in deze film?
“Buit” deze film de 9/11 tragedie uit?
Hoe ontwikkelen de karakters in de film zich? Herken je je daaraan? Of zou jij dat ook graag willen?

Filmvragen

Hoe gaat deze film om met 9/11?
Welke reacties op 9/11 laat zij zien?
Welke past het best bij jouw levensfilosofie?
Zou jij hetzelfde doen als de politieagent/vader van Ally/Tyler?
Zou jij dezelfde houding hebben als Tyler? Begrijp je zijn houding?
Een reviewer schreef het volgende:”Tyler has never recovered from the suicide of his older brother. Perhaps that is why he has invested so much love and attention in his little sister.” Wat doet Ally met wat zij heeft meegemaakt als kind?
“Gandhi said that whatever you do in life will be insignificant, but it is very important that you do it.”
“Our fingerprints don’t fade from the lives we touch.”
Hoe komen deze citaten in de film tot uiting? Wat denk jij daarvan?
“Je moet genieten van de momenten die je samen deelt en daarvoor leven. Want niemand weet wat de toekomst brengt.”
“De film wijst de kijkers erop om hun familie en vrienden te waarderen en van hen te genieten. Hen altijd aardig te behandelen. Medelijden ten opzichte van vrienden, familie en vreemden maakt het leven zinvol.”
“It was a beautiful story of redemption and the message of pro-activity and being there for people was encouraging.”
Herken je de thema’s die deze reviewers noemen? Heb je deze elementen ook in de film gezien?

Verder praten

De twee hoofdrolspelers hebben allebei een tragische gebeurtenis meegemaakt. De twee houdingen van de hoofdrolspelers en hun vaders zou je kunnen zien als een parallel met de houding die mensen na 9/11 hadden. Wat vind je van de houdingen? Welke houding neemt de USA aan?
We komen in de film ook het thema van wrok vs vergeving tegen. Hoe wordt deze behandelt? Wat werkt/helpt?
Twee zich schuldig voelende vaders. Vaak staan vaders symbool voor de relatie met een (hogere) macht, wat biedt deze film daarin? Hoe zien wij de hogere macht/God?
Daarop verder bordurend: De film heeft ook elementen van het verhaal van de verloren zoon. Kun je wat daarmee als je kijkt naar de vaders in de film, de zonen/dochters, het verre land en de hereniging(en)? “Je broer was dood en hij leeft weer”. Feestmaal.
Van feestmaal is het een kleine stap naar de maaltijd van de Heer. Zie je overeenkomsten? (zie ook de volgende vraag!)
“Remember me” gaat over herinereen/herdenken. Hoe zit dit thema in deze film? Denk bijvoorbeeld aan de verschillende maaltijden, de tattoeages (van Aidan en Tyler), het boekje van Tyler.
Viel je de scene van de clown in de tram ook op? Wat betekent deze scene? (life is happening around him, masker/niet het echte leven)
In het colelge wordt iets gezegd over terrorisme en ethiek vs moraal. Wat vond je daarvan. De film maakt dan ook expliciet haar perspectief duidelijk, welk is dat? (personal character vs group behaviour. Belangrijkste is personal chracter growth)
Hoe zit het met de “dessert first” filosofie? Strookt deze met het citaat van Gandhi? Wat vind jij ervan?
In de herhaling: de vaders als beelden van God, Denk eens na over:
- De rijke vader: Zorgt voor zijn kinderen, maar heeft geen contact. Hij zetelt hoog. Verandering: Hij daalt op het eind van de film af en zoekt contact.
- De agentvader: Beschermt zijn kind, benauwend. Hij is rechter en uitvoerder tegelijk. Verandering: Hij draagt een schort en helpt bij 9/11 (dient)
Naar aanleiding vanhet citaat van Gandhi: Andere mensen maken soms wat mensen doen of hoe ze leven ook insignificant door het plat te slaan. Waar gebeurt dit in de film? (Bijvoorbeeld in de dialoog voor het gevecht van Tyler met vader van Ally)
Was er iets van verlossing in de film te zien?
Wie was de Jezus-figuur?